Graafschap Vlaanderen
Om het verhaal van de Watermolen te vertellen, moeten we eerst heel ver terug gaan in het verleden. Toen we spraken over het Graafschap Vlaanderen.
Het gebied Vlaanderen had wel vaker te maken gekregen met overstromingen en stormvloeden, maar na de stormvloed van 1134 kwam er een belangrijke verandering. Vanaf deze stormvloed was de invloed van de zee, en haar getijden veel duidelijker voelbaar op onze rivieren. Schelde en dus ook Durme kregen te maken met het zee-getij. Door de kracht van deze tijen werden de Schelde en de Durme uitgediept en beter bevaarbaar. De aanpalende weidegronden die in eerste instantie zeer vruchtbaar waren, stonden nu tweemaal per dag onder water, waardoor ze niet meer bewerkbaar waren voor beplanting en ook niet meer geschikt voor het grazen van vee. Er werd dus gezocht naar een nieuwe bestemming.
De bouw van
De Watermolen
In de periode 1200-1250 kregen veel van deze gronden nieuwe bestemmingen, er werd met man en macht werk gemaakt van het terugdringen van de invloeden van de getijden en met de steun van de Graaf van Vlaanderen werden er dijken gebouwd. Zo was er in 1229 reeds vermelding gemaakt van de Meulendikke of ook wel Molendijk genoemd, ten zijden van Sombeke broek, aan de overkant van de Durme (Hamme dus). Hieruit kunnen we afleiden dat deze dijk gebouwd werd met bedoeling om een Watermolen te bouwen.
Als we alle gegevens naast elkaar leggen zou de allereerste Watermolen in Hamme gebouwd zijn tussen 1134 (de grote stormvloed) en 1300 (officiele vermelding op het kadaster).
De invloeden van de getijden zijn zeer belangrijk bij het bouwen van een Watermolen, vooral zoals deze van ons, zijnde een getijden-watermolen.
Om de werking hiervan uit te leggen zal je even je fantasie moeten gebruiken.
Een getijde-watermolen
Op de dag van vandaag zou de werking van een getijdenmolen niet meer mogelijk zijn. Het belangrijkste is natuurlijk het getij. Door het rechttrekken van de Durme en we nu hier spreken van een meander, is er geen eb en vloed meer op dit stuk van de Durme . De huidige parking was vroeger een waterreservoir, bij het opkomen van het water, liep het water van de Durme naar de reservoirs en draaide de molen in één richting, bij het wegtrekken van het water, ledigden de reservoirs zich en draaide het rad zo in de tegenovergestelde richting. Op deze manier kon het rad blijven draaien en het meel gemalen.
Het rad op de foto hiernaast is een duplicaat, gemaakt door onze vader Rik Geerinckx. Het originele rad lag ongeveer 1,5 meter dieper.
In het restaurant kan je nog een kijkje nemen naar de originele fundamenten van de moleninstallatie, deze liggen tentoongesteld onder een stevige glazen vloer.
Onheil op komst
Het leven in de Watermolen verliep vredig, er werd gemalen en gebeden. Want zo ging dat in die tijd.
Jammer genoeg duurde het niet lang.
In Gent was er een opstand op til, de lakenwevers en ambachtslieden kwamen in opstand tegen Lodewijk Van Maal, Graaf van Vlaanderen. Het geweld breidde zich uit over heel Vlaanderen, zowel de Rossenberg abdij als onze Watermolen moesten het ontgelden en werden vernield.
De molen werd opnieuw gebouwd, maar in 1452 was het opnieuw van dat en werd in de opstand tegen Filips de Goede alweer verwoest, deze keer volledig platgebrand.
In 1523 nam de familie Pauwels de eigendom in erfpacht met maalrecht aan. De voorwaarde was dat binnen het jaar de molen heropgebouwd moest worden en terug maalvaardig zijn. Deze familie is jaren in de molen blijven wonen, nadien is de eigendom geregeld veranderd van eigenaar, tot in 1897 burgemeester Gustaaf Van Driessche eigenaar werd. Hij verhuurde De Watermolen aan Frans en Marie...
Frans en Marie
Dankzij het boek "Voor ik het vergeet" van Willy Everaert, hebben we inzicht kunnen krijgen in het leven in de Watermolen rond de periode 1897-1945.
Pit Frans had het druk met zijn werk op het land, waardoor het malen een beetje in vergetelheid gebracht werd. Mit Marie, die haar handen vol had met het opvoeden van hun 7 kinderen, hield in De Watermolen cafe. Zij was dan ook de eerste uitbaatster die De Watermolen gehad heeft.
Tussen 1931 en 1937 werd de Durme rechtgetrokken, de zeven lussen die zich voor ons bevinden werden te moeilijk bevaarbaar voor de steeds groter wordende boten. Het malen was nu volledig verleden tijd, gelukkig draaide het cafeetje van Mit Marie goed en kreeg het gebouw een nieuwe bestemming.
Bij Marcella
De eigendom van De Watermolen veranderden nog geregeld van eigenaar. Brouwerij Van der heuvel - Xeelberg was de voorlaatste eigenaar.
Deze brouwerij verhuurde De Watermolen aan Marcella en het visserscafeetje werd opgesmukt tot een gezellig restaurantje. Marcella was zeer geliefd bij de klanten, vooral de vissers, stropers en de jagers waren haar genegen. Iedereen was bij haar welkom en de sfeer was steeds gezellig en gemoedelijk.
Toen ze stopte en de zaak overliet aan haar nicht, mevr.Leemans, waren de vissers misnoegd. Ze voelden zich niet meer welkom. Mevr. Leemans probeerde van De Watermolen een klasse restaurant te maken, wat nooit gelukt is. Uiteindelijk heeft ze de zaak moeten stopzetten.
Bij het zoeken naar nieuwe uitbaters, kwam Rik Geerinckx in beeld. Hij woonde niet ver van De Watermolen en kende de zaak zeer goed.
En toen was het aan ons
Rik Geerinckx was conducteur bij het bouwbedrijf Nido te Zele en heeft daar Anne-Marie leren kennen, zijn huidige echtgenote. Beide hadden ze jarenlang ervaring in het werken in de bouw, maar ze waren op zoek naar een nieuw avontuur, hun eigen avontuur. Toen de kans zich voordeed, zijn ze gesprongen en hebben ze besloten om samen De Watermolen te kopen.
Anne Marie Nies had de brains, haar zakelijk inzicht had ze van thuis meegekregen, cijfers hadden geen geheimen voor haar.
Rik was de werker, de doorzetter, wat moest zou er komen. Zijn kennis en bekwaamheid die hij al die jaren heeft opgebouwd, kwam goed van pas.
Ze kochten dan wel een bestaande zaak, maar echt draaiend kon je ze niet noemen. Het cafe had een tijdje stilgelegen en moest een grondige opknapbeurt krijgen, maar het volledige gebouw errond kon je vergelijken met een ruïne. over een totaalrenovatie gesproken.
Maar Rik en Anne-Marie hebben nooit getwijfeld en ze wisten maar al te goed wat ze wouden.
Hun plannen waren groots, de ideeën om te zotter.
De watermolen groeide en groeide...
Er veranderde veel
Er werd een terras geplaatst aan de waterkant, later werd dit terras overkapt, nog later werd het een gezellige veranda.
Het rad werd in ere hersteld, ze hielden hiervoor een groot feest en Jean Marie Pfaff kwam het rad inhuldigen. Als bedanking aan de aanwezigen werden pentekeningen uitgedeeld, wel 200 stuks, deze pentekeningen vind je in heel wat Hamse huishoudens terug.
De dijken zoals we ze nu kennen, liggen er dankzij Rik en Anne-Marie, het zijn zij die de aanvraag hebben gedaan om deze toegankelijk te maken voor iedereen.
De droom om een kinderboerderij te hebben, bracht ook veel beziens met zich mee, paarden, ezeltjes, geiten en schapen,..
Na een busreis met de klanten naar de brouwerij van La Chouffe, kwamen ze niet enkel met mooie herinneringen naar huis, maar ook een lama (Chouffe genaamd) vervolledigde hun trip.
Heel wat families hebben hier mooie momenten beleefd, vele verjaardagsfeestjes, pensioenvieringen, huwelijken,...
Ook verschillende sportclubs konden hier terecht, zoals onze Koninklijk Oude Durme Vissers of de rolstoelbasketbal. Stuk voor stuk mooie herinneringen.
De volgende generatie
Rik en Anne-marie maakten van De Watermolen een begrip in Hamme, iedereen kende hun en iedereen had wel een herinnering aan de zaak.
Toen Marieke besloot om wijnleer te gaan leren en zo ook de opleiding voor gastvrouw volgde, en toen Leen besloot om naar Spermalie te gaan, om daar alle knepen van het vak te leren, waren Rik en Anne-Marie opgelucht. Hun werk zou verder gezet worden door de twee dochters. Als studentenwerk hadden ze beide al heel wat uurtjes meegedraaid, maar van 1 juli 2007 was het officieel, Marieke en Leen werkten vanaf die dag voltijds in De Watermolen. Marieke in de zaal bij Anne-Marie, Leen in de keuken bij Rik. En dit blijkt een succes te zijn. Geleidelijk aan namen Leen en Marieke hun verantwoordelijkheid op en konden Rik en Anne-Marie al eens een dagje vrij nemen.
Een nieuwe wind
Vanaf 1 januari 2009 was het volledig aan de twee meisjes, vanaf die dag namen ze het roer over. Rik en Anne-Marie blijven zeer betrokken bij het hele verhaal, Rik blijft zich inzetten voor het onderhoud van het gebouw, de dieren, contact met de klanten en het zorgen voor de kleinkinderen. Anne-Marie blijft een vaste waarde achter de schermen, als boekhoudster staat ze ons bij, en stuurt ons steeds in de juiste richting.
We konden op die moment al spreken van een succesverhaal, maar toen kwam "corona"...
Voor vele zaken betekende deze periode het einde, voor ons was het een nieuw begin. Tijdens de eerste lockdown hebben we de eerste grote veranderingen gedaan, de keuken volledig vernieuwt, de terrassen uitgebreid, de café opgefrist,... en tijdens de tweede lockdown hebben we onze recepten onder handen genomen. De vertrouwde receptenvan Rik, kregen een upgrade. Een heel nieuwe stijl van koken, die duidelijk in de smaak valt bij ons klanten.
We blijven doorgaan
Dat de twee zussen een baksteen in de maag hebben is wel gebleken. De veranderingen in 2021-2022 waren nog maar het begin.
Begin 2024 kreeg ons gebouw een nieuw dak, het eerste deel kreeg een nieuwe vloer, de terrassen kregen een grondige opknapbeurt en we breidde uit met een zomerbar.
Eind 2024 werden nieuwe ramen geplaatst in de veranda. Deze ramen reiken van vloer tot aan het plafond, zo hebben alle tafels een prachtig zicht op de Oude Durme.
In 2025 werd die veranda nogmaals onder handen genomen, een nieuwe vloer om een mooi geheel te vormen met de café en het restaurantje. De plafond kreeg een speciale bekleding met geluidsisolerend materiaal, zodat het vele gezelliger vertoeven is en dit alles werd afgewerkt met een likje verf. De veranda is onze grootste troef, zowel in de winter als in de zomer, met het meest exclusieve zicht. In de Watermolen kan je niets anders dan genieten!
De Veranda voor de vernieuwing
De Veranda na de laatste verandering